Archiwum autora: bassooner

Ciemnobrzuche miłośniczki rosy, czyli muszki owocówki

muszki owocówki 3Oto bardzo niekonwencjonalny sposób na pozbycie się Drosophila melanogaster, czyli muszki owocówki.

Jakoś tak przy końcu lata, kiedy jest jeszcze niby gorąco ale smutne przeczucie nadchodzących jesiennozimowych chłodów nakazuje nam (pomimo mokrych plam pod pachami) szukać już po szafach cieplejszego odzienia, pojawiają się one – muszki owocówki.

Najpierw nieśmiało, pojedynczo, bądź małymi partiami, ale góra po dwie, trzy, by z nastaniem porannych przymrozków opanować całe nasze mieszkania, włączając w to wnętrza szaf, mikrofalę, a nawet lodówkę. Ich główną siedzibą jest kuchnia, gdzie siedzą teraz całymi stadami na wszelkich możliwych rantach i kantach, wszelkich możliwych sprzętów.

Te będące na widoku są jeszcze w miarę ruchliwe reagując na zbliżające się zagrożenia, wolnym, jakby od niechcenia odlotem, ale te które wylatują zmarznięte po bliżej nam nieokreślonym czasie pobytu w lodówce, robią to ledwie unosząc się w powietrzu, a ich lot przypomina bardziej nawet ślizg, lub łagodne opadanie na podłogę. Są jeszcze te najgorsze, które mieszkają w pojemnikach na pieczywo, na odpadki organiczne, gdzieś pod spodem zgniłego w tym miejscu jabłka lub pomidora. Te nie latają już w ogóle i czy to z powodu obżarstwa, czy też promili wchłoniętych z owocowych fermentacji, są w stanie iść tylko, albo podskakiwać w nadziei, że jednak dadzą radę i polecą niby Ikar w przestworza.

Tak jak nie robiły na mnie wrażenia pojedynczo lub w małych grupkach, to ich całe tabuny, kiedy zajadam bułkę z pomidorem i masłem z rana, już bardziej.

Wtedy nie wytrzymuję i pomimo, że nigdy ale to przenigdy nie lubiłem dźwięku odkurzacza o tej porze, odpalam go i zakładając na wąż tylko jeden człon metalowej rury, zabieram się do codziennego, porannego rytuału wciągania muszek owocowych.

Zamykam drzwi od kuchni i selektywnie, spokojnie z namaszczeniem wsysam te które siedzą oraz te które ledwo poderwały się do lotu. Zajmuje mi to ledwie chwilkę, no niech będzie, że pięć minut, po czym siadam kończąc swoją bułkę z pomidorem i wtedy, patrząc tak przed siebie w dal, właściwie na ścianę, a mając spojrzenie wyskalowane na nieskończoność, zauważam małe punkciki sunące po tej mojej nieskończoności. To są one! Powróciły i nawet nie wiem skąd? Bo Bóg mi świadkiem, że wciągnąłem wszystkie, otwierając szafy, mikrofalę, chlebak i lodówkę.

One są niezniszczalne! Równie niezniszczalne jak wątłe i ospało – ślamazarne.

Stosowałem już różne pułapki, od specjalistycznych kulek, wielkości pięści z nalanym do wnętrza super wabikiem, który w drodze eksperymentów zamieniałem na sok owocowy, piwo, a nawet nalewkę z wiśni, po proste foliowe torebki z kawałkiem jabłka, zamykane szybkim ruchem i wynoszone na zewnątrz wraz z muszkami.

Wszystko to dawało efekt na chwilę, by po kilku godzinach kuchnia na powrót zapełniła się wolno przelatującymi, małymi punkcikami.

Zrezygnowałem tylko z suszarki i wykorzystywania jej wstecznego ciągu jako sposobu niehumanitarnego. Widać przyjdzie mi się z nimi zbratać, tak jak wiele, wiele lat temu zbratałem się z rybikami, zamieszkującymi moją łazienkę, a owe nieszczęsne nieboraki, które odnajduję wymęczone rankiem, po nocy w wannie, czy zlewie, wyciągam na kawałku papieru toaletowego i puszczam wolno w teren. A niech sobie porybikują.

Dodatkowo, kiedy niejako wgryzłem się w temat muszek owocówek, dowiedziałem się wielu pozytywnych o nich informacjach. Ich nazwa po łacinie oznacza „ciemnobrzucha miłośniczka rosy” i brzmi to na pewno bardziej poetycko, niż owocówka, czy muszka octowa. To one zapoczątkowały podbój kosmosu, wychodząc na orbitę na dziesięć lat przed psem i dwie dekady przed nami, a zrobiły to na bani, ponieważ żyją w stanie permanentnego rauszu. „Upija się cała populacja, ale samce, które wiodą udane życie seksualne – mniej” – stwierdzają naukowcy i to już w ogóle mnie przekonało.

Ale niestety mojej żony nie.

– Musisz coś zrobić z tymi rybikami i muszkami! – mówi do mnie jeden dzień w kuchni z rana, kiedy człek jeszcze ospały i na wolnych obrotach. A na wolnych obrotach takich ciężkich tematów się nie porusza.
– A co niby mam zrobić? Przecież i jedne i drugie są prawie niezniszczalne. A poza tym co ci przeszkadzają? – odpowiedziałem spokojnie.
– One gryzą nasze dzieci!
– Co? Rybki?
– Nie rybiki, a muszki. Muszki gryzą. W nocy. Jak śpimy. A rybików się
dzieci brzydzą… O!
– Gryzą dzieci? Przecież to pacyfistyczne ćpunki. Latają nawalone jak meserszmity. Myślą tylko jakby się tu nażłopać jakiejś nalewki, czy zgniłego jabłka z promilami. A rybiki? Żyją chyba tylko samym powietrzem, a jak na nie choć dmuchnąć, to już zdychają ze strachu.
– One nam przeszkadzają! Dzieci się rybików brzydzą, a muszki gryzą i koniec! Ma ich nie być!
– Gryzą dzieci, gryzą dzieci. Ty wiesz jak one się nazywają po łacinie?
– ???
– Eee… Spijaczki rosy z ciemnego brzucha, czy jakoś tak… – zrobiłem głupią minę.
– Ty świnio!
– Dobrze kochanie – wiedziałem, że nie ma sensu wdawać się w dyskusję z kobietą z rana, w kuchni. – Pozbędę się muszek i rybików.

Ponieważ dotychczasowe sposoby walki nie przynosiły żadnych efektów postanowiłem działać bardziej niekonwencjonalnie i agresywnie, a zarazem ekologicznie. Przecież odkurzacz miał ponad dwa tysiące watt! Ileż „to to” prądu zużywało?!! Gdzieś w internecie wyczytałem, że naturalnym wrogiem rybików i muszek owocówek są najzwyklejsze skorki i to w dodatku pospolite, znane bardziej jako zauszniki, czy szczypawki. Było co prawda napisane, że muszek owocówek tylko w niewoli, ale przecież mój dom był dla nich jakby więzieniem. Ileż razy widziałem jak siedzą na szybach okna próbując z desperacją wydostać się na zewnątrz.

Postanowiłem nałapać troszkę mojej owadziej broni i wprowadzić je do domu. Najpierw do kuchni, a zaś do łazienek, na piętrze i na parterze.

W ogrodzie było ich całe mnóstwo. Ba! Całe rodziny wyłapywałem do małych słoiczków po koncentracie pomidorowym, a dzielne mamy skorki, czy ojcowie, tego do końca nie wiem, stawali nawet w obronie swojego przychówku, unosząc wysoko swoje szczypczyki na odwłoku. Nie bałem się ich, zresztą już od dziecka byłem jakiś pro – owadzi, czy to konstruując sobie radyjko z pustego pudełka po zapałkach i bąka wewnątrz, czy też wypuszczając w klasie wielkie muszyska z przywiązanymi do odnóży nitkami. Kiedy nałapałem do słoiczków kilkadziesiąt skorków pospolitych, z czego przynajmniej połowa, co było widać po wielkości i kondycji zewnętrznej, to były wielopokoleniowe rodziny z dziećmi i wnukami, zaniosłem je wieczorem do kuchni, po czym otwarłem wieczka i zostawiłem na noc. Żeby im ułatwić zadanie, oraz żeby mi się nie rozpierzchły po całym domu, zamknąłem dodatkowo drzwi, po czym udałem się do sypialni, na piętro.

Nie mogłem doczekać się poranka, kiedy wejdę do kuchni i nie zobaczę, ani jednego, wolno przelatującego obiektu oraz zdziwionej miny mojej żony.

– Aaa! Aaa! Co to jest?!! Aaa! – usłyszałem krzyk żony, dochodzący z kuchni. Pobiegłem na dół, po schodach.
– A cóż to się stało kochanie?
– Nie widzisz? W całej kuchni jest pełno szczypawek! Zobacz. Są w pojemniku na chleb, na blacie, na parapecie, na podłodze… wszędzie!
– Bo ja je tutaj zaprosiłem! To nasza tajna wunderwaffe! One wyeliminują i rybiki i muszki, bo to ich naturalny wróg. Muszek owocówek co prawda tylko w niewoli, ale przecież, jakby na to nie patrzeć, więzimy je tutaj. Ja jakoś nie mam sumienia ich zabijać. Rybiki są takie delikatne i wątłe, a muszki to wielcy znawcy wszelkich napojów alkoholowych i do tego kosmonautki! Kochanie, z tych trojga stworzeń pozostaną tylko skorki. Zaufaj mi.
– To są szczypawki! One wchodzą w nocy do uszu i przebijają bębenki! Chcesz żeby weszły do uszu naszych dzieci i przekuły im bębenki? Skoro je zaprosiłeś to je teraz grzecznie wyproś. Masz pól godziny!

Wyprosiłem skorki i muszki, przy pomocy starego sprawdzonego sposobu, czyli przy pomocy odkurzacza. Rybiki zostawiłem w spokoju. To stworzenia nocne, więc nie będę ich niepokoił. Koło południa wszystko wróciło do normy – nie było szczypawek, a pojawiły się wolno latające, małe obiekty. Na chlebaku podskakiwało małe stadko nie mogąc się unieść w powietrze, a kiedy otwarłem lodówkę kilka wychłodzonych wyleciało ślizgiem prosto na podłogę. Od tego czasu mi ani żonie już nie przeszkadzały…

Ciemnobrzuche miłośniczki rosy zamieszkały razem z nami i rybikami, które o tej porze spały jeszcze smacznie w łazience…

No i jak tu nie dostać grzybicy pod prysznicem?!!

Sezon na grzyby uważam za otwarty!

grzybek sala gimnastycznaNie wiem co prawda jak tam sytuacja wygląda w lasach, ale na hali sportowej, gdzie w każdy wtorek i czwartek gramy w siatkówkę, grzyby rwą się do życia nawet we futrynach drzwi!

grzybek sala gimnastyczna 1

 

Proszę też zwrócić uwagę na tę zieleń z której grzybek wyrasta.

 

 

 

P.S. Pozdrowienia dla sprzątaczek…

 

 

Polskie Koleje Polarne IX

Od dłuższego czasu nie napisałem nic o PKP. Nie wiem sam, czy to z powodu zbyt małych opóźnień (za które i tak w Japonii cały skład pociągowy popełniłby seppuku, a dyrektor podałby się do dymisji), przyzwyczajenie do nich czy większego wyluzowania ogólnego. Takiego życiowego słowem. Ale to co się dziś przytrafiło warte jest opisania, a więc do rzeczy.
Pociąg, którym mam zwyczaj wracać do domu, odjechał punktualnie! Zanim jednak odjechał, spotkałem dwóch kolegów, którzy w momencie odjazdu odetchnęli z ulgą. Zadziwiła mnie ta ich reakcja. Sprawa wyjaśniła się jednak, kiedy dowiedziałem się, że w dniu wczorajszym, dokładnie o tej godzinie, czekali jeszcze na lokomotywę. A lokomotywa dojeżdżała właśnie z Jeleniej Góry.
Tym razem lokomotywa była i odjechaliśmy punktualnie. Podróż przebiegała bezproblemowo, aż do pierwszej stacji, a właściwie kawałek za nią. Do pierwszego semafora, który był zamknięty. Po dziesięciu minutach stania „w polu” zrobiło się nerwowo. Pojawił się kierownik pociągu, tęgi postawny mężczyzna, i rozkładając bezradnie ręce oświadczył niskim głosem z miną niewiniątka – Proszę Państwa! To naprawdę nie nasza wina! Tym razem to nie pociąg się zepsuł, a problem jest z semaforem! Jest zamknięty, a szlabany na przejeździe otwarte. Dzwonimy radiotelefonem do „tego który tym zawiaduje” – powiedział dalej – ale on nie odbiera… może coś mu się stało, a może nawet umarł! – Sprawa przedstawiała się poważnie, a plotka o śmierci dróżnika dodała zaistniałej sytuacji element dramatyzmu.
Na tę wiadomość palący pasażerowie pociągu, w celu ukojenia wieloletnimi dojazdami, skołatanych nerwów, wyszli na torowisko na papierosa. Wyszedłem i ja wraz z kolegą. Była ciepła noc, z oddali dochodziły wiosenne śpiewy słowików. Pufając spokojnie dymek za dymkiem, roztrząsaliśmy odwieczny temat zagospodarowania wolnego czasu, wynikłego na skutek opóźnień i po raz enty żałowaliśmy, że nie mamy talii kart i flaszki, bo chętni na kopa na pewno by się znaleźli.
Wtem od strony torowiska doszedł nas podniesiony ludzki głos. Złorzeczył i wyzywał kierownika pociągu w sposób niecenzuralny. Nie byliśmy w stanie dojść, czy głos należał do mężczyzny, czy do kobiety. Barwa sugerowała mężczyznę, jednak wysokość pasowałaby bardziej do kastrata. Po chwili z ciemności wyłonił się zziajany starszy facet w kolejowym uniformie dysząc jak lokomotywa. Niosąc w jednej ręce jakieś papiery, a drugą zamaszyście gestykulując minął nas i poszedł dalej, w stronę czoła pociągu, gdzie stała lekko przestraszona drużyna konduktorska. Podszedł do nich i wysokim, piskliwym głosikiem zaczął im wymyślać na czym świat stoi. Czym dłużej wymyślał, tym jego głos stawał się jeszcze bardziej piskliwy, wchodząc na wyższe, kontratenorowe rejestry. Kierownik pociągu, wykorzystując pauzy dróżnika na zaczerpnięcie powietrza, bronił się mrucząc w odpowiedzi basem, a od strony lasu słychać było kontrapunkt słowiczych zaśpiewów. I tak ten tercet, jakby nie patrzeć egzotyczny, poniósł się poprzez pola i łąki oznajmiając wszem i wobec, dlaczego znaleźliśmy się właśnie tu, pośrodku nocy, paląc papieroski obok unieruchomionych wagonów, przed zamkniętym semaforem.

Kierownik pociągu, nisko, basowo, tubalnie – Blublublu, eee, blublublu, eee… – i niezrozumiale.
Dróżnik kontratenor, piskliwie – Ci kurwa dam „zapomniałem”!!!
Słowik – Piii, ciurli, ciurli, ciur… – dość wesoło.
– Blublublu, eee, blublublu, eee, radio… – kierownik, wciąż niezrozumiale.
– Ychy kurwa! Taa! Dzwoniłeś na radiotelefon??? A kto miał go niby odebrać???
– Piii, piii, piii, ciurli – troszkę bardziej melancholijnie.
– Blublublu, eee, no wiesz, blublublu, eee… – zrozumiałe „no wiesz”.
– Dlaczego nikt nie odbierał?!! Bo musiałem zatrzymać was na semaforze i napierdalać kilometr po torowisku! W nocy! Dlatego nikt nie odbierał!!!
– Łit, łit, łit, łit, łit, łit, łit, tirli… – tęskno i smutno.

W końcu z tercetu został tylko słowik. Dróżnik umilkł, rzucił papiery pod nogi kierownika pociągu i ruszył w przeciwnym kierunku, z którego przyszedł, by za chwilę zniknąć w ciemności. Sztachnęliśmy się po raz ostatni, weszliśmy do pociągu, który po niecałej minucie wolno ruszył. Po drodze, po jakiś pięciuset metrach, minęliśmy dróżnika, który szedł w stronę lasu, a któryś z pasażerów skomentował: „I ślad wszelki po nim zaginął”…

Niech ryczy z bólu ranny łoś,
Zwierz zdrów przebiega knieje.
Ktoś nie śpi, aby spać mógł ktoś,
To są zwyczajne dzieje…

Wałęsak brazylijski

Zdjęcie na licencji Creative Commons, autor: João P. Burini* (no chyba nie myślicie, że to jest moja „witka”!)

wałęsak brazylijskiPo ukończeniu czterdziestego roku życia zaobserwowałem u siebie spadek aktywności seksualnej, a właściwie, żeby być dokładnym, spadek możliwości seksualnych, bo aktywność taka jak przed dwudziestu laty by mi pasowała.

„Kochanie… przecież nic się nie stało” – przyszło mi pewnej (już nie upojnej) nocy usłyszeć i musiałem z nią gadać prawie do samego rana, a doktorem nauk raczej nie była. Świadomość, że leżysz koło zgrabnej, cycatej i chętnej blondyny, z zamiarami ale bez możliwości, podziałała na mnie bardzo deprymująco. Cóż więc począć? Czasu się nie oszuka, a pofikać jak za młodzieńczych lat, wciąż by się chciało. Jako człowiek, który szerokim łukiem omija doktorów, udając się tam tylko w razie absolutnej konieczności, postanowiłem poradzić sobie sam, „domowym sumptem”, jak mawiają.

Poszukiwania długotrwałego i „pewnego” wzwodu zaprowadziły mnie w końcu do wałęsaka brazylijskiego.

Jest to duży, agresywny pająk z Ameryki Południowej, którego ukąszenie powoduje czasami nawet i śmierć, ale zawsze erekcję! Postanowiłem iść w zwodzie (o przepraszam) w zgodzie z naturą, a dodatkowo przyoszczędzić na Viagrze i tym podobnych syntetycznych pierdołach, które nie dość, że rujnują kieszeń to i zdrowie. Wszak wałęsaka kupuje się raz, wystarczy na długo, a jego ukąszenie jest rzeczą naturalną, o ile w ogóle można powiedzieć, że ukąszenie przez jakiegokolwiek jadowitego stwora, jest rzeczą naturalną.
Niestety, kupno tego pająka graniczyło z cudem. Pozostało tylko śledzić w internecie różne fora różnych zapalonych hodowców przedziwnych stworzeń, którzy znudzeni zwykłym psem czy kotem poszli do przodu o całe lata świetlne. Przy okazji dowiedziałem się, że ludzie mają po domach i w blokach całą masę niebezpiecznych i egzotycznych zwierząt, gdzie pyton tygrysi, ptasznik i aligator chiński były ot tak zwyczajne, jak chomik czy kanarek.
W końcu natknąłem się na wiadomość, że ktoś spodziewa się przychówku wałęsaka brazylijskiego. Mailowo skontaktowałem się ze sprzedającym. Facet chciał tysiaka za jednego i to w dodatku malutkiego pajączka! W dodatku zażyczył sobie „tylko i wyłącznie odbiór osobisty” (jakby nie mógł go przesłać w pudełku po zapałkach), a dzieliło nas ponad trzysta kilometrów, bo był ze Śląska. Tysiąc złotych za owada i jeszcze ze dwie stówy na dojazd, cóż począć? – zakotłowało mi się w głowie.

Ale czego mężczyzna nie zrobi, aby zapewnić sobie uznanie w oczach kobiety, szczególnie po spędzonej wspólnie nocy. Zawsze to lepiej widzieć z rana kochankę powłóczącą ze zmęczenia nogami, którą nocą, w przypływie nadprzyrodzonych mocy, prawie wkomponowałeś z materac, niż tulącą się czule do ramienia ze słowami „Kochanie naprawdę nic się nie stało… przecież to się może każdemu przytrafić…”. Jak to kuwa „nic się nie stało” – miałbyś ochotę odpowiedzieć – przecież umówiliśmy się na ruchanko, a przegadaliśmy całą noc, bo mi nie stanął!

Reasumując: w te pędy nie zastanawiając się, pognałem autem na Śląsk, po małego pajączka za tysiaka, który jak upierdoli, to umierasz ze słowami – „Dawać mi babę, a chyżo!” – na ustach.

***

– Tylko broń Panie Boże Wszechmogący, niech go pan nie bierze rąk! Ani nie wkłada dłoni do terrarium! A w ogóle, niech go pan z tego terrarium nie wyciąga nigdy, przenigdy! – powiedział na wstępie mój hodowca stworzeń egzotycznych. – Wie pan co to czarna wdowa? Wszyscy się podniecają tymi czarnymi wdowami, a tymczasem ten tutaj, ma jad silniejszy osiemnastokrotnie! Czaisz pan? Jedno „gik” i pukasz pan do świętego Piotra. Do telefonu pan nie zdążysz, a nawet jak pan zdążysz, to w szpitalu i tak nie wyczają o co biega. Jego nazwa Phoneutria, z greckiego znaczy morderczyni. To wszystko wyjaśnia. Mam nadzieję, że ma pan jakieś doświadczenie z jadowitymi owadami?
– Tak, oczywiście – kłamałem jak z nut – miałem już… eee… tego, no… zaskrońca…
– Zaskrońca?!! Przecież to wąż! Gad! I to w dodatku niejadowity i pospolity! – zauważyłem obrzydzenie na jego twarzy.
– No tak ale od niego zaczynałem jako młodzian, a ostatnio miałem skolopendrę olbrzymią – coś mi tam świtało z jakiegoś forum, że to wstrętny i jadowity stwór jest.
– No to szacun, to bardzo agresywne i niebezpieczne wije! Ukąszenie nie jest co prawda śmiertelne dla człowieka, ale bardzo bolesne. A ma ją pan może jeszcze? Chętnie kupię. Wie pan – facet strzelił w moją stronę wymowne „oczko” – robimy w swoim gronie, taki niby turniej. Na przykład – ryjówka vs ptasznik, czarna wdowa vs wałęsak brazylijski, szerszeń azjatycki vs modliszka i tak dalej. Taki jadowity wij, byłoby prawdziwym uświetnieniem mojej kolekcji! Co? Dałoby radę coś załatwić? Może jakaś wymiana?
– Niestety – zrobiłem smutną minę – moja skolopendra poległa… – brnąłem dalej.
– Jak poległa? Na polu bitwy? Też robicie sobie turnieje?
– Nic z tych rzeczy. Poległa po laczkiem. Żona jej przyfasoliła. Wyszła z terrarium po jakiejś gałązce, żona wpadła w panikę i walnęła ją ze trzy razy kapciem z Biedronki, na takiej mocnej gumowanej podeszwie. Nie było co zbierać… – w mojej opowieści pojawiła się też żona, której nigdy nie miałem.
– Jak mogła?!! Co za smutna historia… wie pan, wzruszyłem się. No jak można skolopendrę olbrzymią, tego przepięknego, jadowitego i agresywnego wija laczkiem potraktować??? I to w dodatku z Biedronki? Żeby choć kapciem z Tesco, ale żeby z Biedronki? Wprost nie mieści mi się to w głowie… A co mi tam! Puszczę panu tego wałęsaka za pół ceny! A niech stracę. Ale jakby miał pan „cynk” o skolopendrze to daj pan znać, dobra? Umowa stoi? – przytaknąłem i pożegnaliśmy się.

Uff – odetchnąłem z ulgą, kiedy wsiadłem do samochodu, facet miał pierdolca, bez dwóch zdań. Nie mogłem się doczekać, kiedy wrócę do domu i zaproszę na drinka jakąś znajomą.

***

Monika leżała nagusieńka w łóżku. Znana była z dużych wymagań stawianych facetom i lekkiego prowadzenia. Zrobiliśmy flaszkę więc była już odpowiednio zmelanżowana. Udałem się do drugiego pokoju, leciutko i z wyczuciem uchyliłem górną szybkę w terrarium, po czym wsunąłem dłoń. Wyszedłem z założenia, że skoro duży wałęsak zagraża życiu bezpośrednio wstrzykując dużo jadu, to ukąszenie przez pacholę będzie w sam raz dla osiągnięcia „mega wzwodu – postrachu wymagającej Monisi”.

Twardziel – bo tak go nazwałem – chyba spał. Poszurałem trochę palcami o piasek, poruszyłem kawał kory za którą zrobił sobie legowisko, po czym „wypłaciłem” mu pstryczka w nos, a właściwie w łepek. Poruszył się zaskoczony, bo prowadził do tej pory sielskie, leniwe życie i chyba zdenerwował. Stanął wyprężony na trzech z czterech par odnóży, a przednie wysunął do przodu w pozie do ataku. No Twardziel – szepnąłem do niego – dość tego bezproduktywnego obżerania się świerszczami, czas spłacić zobowiązania. Do roboty! Dziabaj! – i podsunąłem mu paluch pod szczękoczułki. Dziabnął od razu, a ja poczułem mrowienie, przechodzące w gorąco i dziwne odrętwienie. I wtedy Twardziel do mnie przemówił.
– Tej stary, a nie wykupiłbyś mi biletu na samolot do Brazyli? Tylko w jedną stronę – rozejrzałem się wokół, jakby gadający pająk był czymś wstydliwym, w rodzaju puszczenia głośnego bąka na ulicy.
– To, to, to… – zacząłem się jąkać, a moje oczy były wielkie ze zdziwienia jak dwa ping – pongi – to ty mówisz po polsku?!! Hmm… to znaczy… ty mówisz! Aaa!!!
– Gadałabym stary jak najęta, ale nie mam z kim. Ze świerszczem se chyba nie pogadam, nie? Szczególnie, że jest albo na wpół zdechły, albo półżywy ze strachu, he he… Zresztą, kto to widział rozmawiać z jedzeniem – Twardziel jakby się lekko wyluzował, opuszczając przednią parę odnóży.
– To „ty” jesteś „ona” samiczka, kobieta znaczy???
– A „łona, łona”, a co myślałeś? Że faceci tak szybko na wadze przybierają? Tylko baba jest w stanie przytyć tak dużo, w tak krótkim czasie. Zresztą u was jest chyba podobnie? Żenisz się z miss podwórka, a po kilku latach brakuje ci miejsca w waszym małżeńskim łożu. No to co będzie z tym biletem?
– Ale… ale przecież ty mieszkasz tutaj, w terrarium. Gdzie cię tam do Brazylii nosi?
– Powałęsałbym się trochę po dżungli, wróciła do ojczyzny, do matecznika, zapolowała na coś większego, przygruchała jakiegoś fajnego samca, żeby mnie „pyknął”, a na deser bym go zeżarła, bo jeszcze by się zakochał i zaczął wydzwaniać, a tutaj… w tej klatce, ledwo pół metra w kwadracie? Daj spokój…
– Ale myślałem, że ci u mnie dobrze?
– Dobrze? Nie bądź śmieszny! Nic ino se w łeb palnąć z tej nudy…

” Karolku! Karolku!” – usłyszałem wołanie zniecierpliwionej Moniki.

– O!?? Co słyszę??? Też sobie coś przygruchałeś! To dlatego chciałeś żebym cię dziabnęła? „Mega wzwód” ci się zamarzył?
– Wiesz… latka lecą. Trzeba się jakoś wspomóc, żeby podziw i szacunek u płci pięknej zdobyć.
– A to myślisz, że jak ją tylko porządnie zerżniesz to już wystarczy? Że baby to takie puste jak pustaki są? Że tylko im bzykanko w głowie? Głupiś Karolku, oj głupiś.
– Ale ja wcale tak nie myślę! Pogadać też lubię, ale czuję się niepewnie, bo nie wiem czy mi stanie…
– Oj! O to bym się nie martwiła. Będzie ci stał dobrych kilka dni, że będziesz musiał zimne okłady robić! To jak będzie z tym biletem na samolot?
– Ale przecież tutaj bardziej komfortowo ci się mieszka, nic ci ni zagraża, no i mam cię pod ręką w razie ewentualnych problemów…
– A znasz ten wierszyk:

Czegóż płaczesz? – staremu mówił wałęsak młody –

Masz teraz lepsze w terrarium niż w dżungli wygody.

Tyś w niej zrodzon – rzekł stary – przeto ci wybaczę;

Jam był wolny, dziś w terrarium – i dlatego płaczę.

– Ale to było o czyżykach! No i w dodatku tyś wolna nigdy nie była!

„Karol! Karolku! Ja tutaj czekam!” – dobiegło zza ściany.

– A gdybym zrobiła tak, że już do końca życia będziesz miał erekcję, jak osiemnastolatek? Co ty na to?
– A to się tak da?!!
– Da, da. Dawaj drugiego palucha!

***

– Żyje! Obudził się! Otworzył oczy! – usłyszałem z oddali. – Wołajcie lekarza! – niewyraźnie majaczyła mi twarz Moniki. Po chwili zbiegł się cały personel, dwóch lekarzy i ze cztery pielęgniarki.
– No i jak pan się czuje? – zapytał starszy, lekko siwawy lekarz.
– Jeszcze nie wiem – powiedziałem z trudem.
– No bo my, tutaj, z panem, mieliśmy nie lada problem – oznajmił z lekkim uśmieszkiem. Pielęgniarki dyskretnie chichotały, a najmłodsza i najładniejsza z nich, miała pąsy na zakłopotanej twarzy. – Że tak powiem, problem natury chłodzenia pańskiego przyrodzenia – młodszy lekarz, pewnie stażysta z trudem powstrzymywał się od śmiechu, po chwili jednak odwrócił głowę w stronę okna i parsknął. – Musieliśmy wygospodarować dodatkowo, jedną półkę z zamrażarce na lód i to specjalnie dla pana!
– A co się stało? – zapytałem.
– No jak to? Pan nie wie? Ukąsił pana wałęsak brazylijski i to dwa razy! Raz w lewą rękę, a drugi raz w prawą! Ja się pytam, jak to jest możliwe?! Został pan znaleziony przy terrarium przez pańską przyjaciółkę – coś zaczęło mi świtać w głowie. – Cud, że w Berlinie mieli szczepionkę, bo byłoby już po wszystkim. No i walczyliśmy, żeby uniknąć amputacji pańskiego członka! Schładzaliśmy go, musieliśmy upuścić krew i przepłukać naczynia jamiste, solą fizjologiczną.
– Ale teraz już wszystko w porządku?
– A to się dopiero okaże jak pana wypuścimy i pan dojdzie do siebie – mrugnął znacząco okiem. Mam prośbę – zniżył się do mnie szepcąc na ucho – daj mi pan znać co i jak. Jestem niezmiernie ciekaw, czy to faktycznie będzie miało wpływ… no wie pan na co…

***

Minął miesiąc odkąd wypisali mnie ze szpitala. Twardzielkę w ramach pozarządowego i międzynarodowego programu walki z przemytem i handlem tropikalnymi owadami, odesłano do Brazylii i wypuszczono na wolność. Poza dwiema bliznami po jej ukąszeniu, nic mi nie dolegało i z dnia na dzień czułem się lepiej, aż w końcu poczułem się „nad wyraz dobrze”. Jeśli wiecie co mam na myśli…

Wieczorem przyszła Monika, ale nie tamta „wymagająca Monika”, a całkiem inna „mądra i powabna Monika”, którą poznałem w szpitalu. Była pielęgniarką na oddziale, na którym leżałem i że tak powiem, znała mnie już od podszewki. Ponoć „dużo” jej zawdzięczałem, bo to z jej starania spowodowały dodatkową półeczkę na lód w zamrażarce. Podczas mojego tam pobytu bardzo się zaprzyjaźniliśmy.

Była kolacja przy świecach, dobre wino, długie rozmowy, a rano… a co myśleliście? To nie jakieś tam 50 twarzy Greya! A rano było to szczególne spojrzenie kobiety. Te maślane, rozmarzone oczy, które mówią wszystko i nie potrzeba słów. Przyciągnąłem ją blisko do siebie i wyszeptałem do uszka – I co? Było warto wygospodarować tę jedną półeczkę dodatkowo na lód w szpitalu?

– Eche – wyszeptała całując mnie w szyję – było warto…

 

 

*Autor: João P. Burini (Praca własna) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) lub CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], Wikimedia Commons.

Kołtun polski vel plica polonica

kołtun polski vel plica polonicaKołtun polski vel plica polonica, czyli jak nie chorować.

Moje problemy ze zdrowiem zaczęły się od samego urodzenia, trwały poprzez okres dziecięcy, młodzieńczy, trwały nadal przez okres dorastania, trwały kiedy już dojrzałem stając się dorosłym mężczyzną i trwają jakby troszkę bardziej aż do tej pory, czyli wieku lat czterdziestu „z hakiem“. Zawsze coś mi dolegało. Chorowałem częściej niż inni i częściej niż inni odwiedzałem medyków. A medycy jak to medycy – jeden to a drugi tamto, ale żaden mi nie pomógł. Za to wyciągnąć kasę, to tak. Z wiekiem zaakceptowałem swój mizerny stan zdrowia przyzwyczajając się do boleści i dolegliwości. Obecnie katar wita mnie na „dzień dobry“ zaraz po przebudzeniu, ząb boli od słodkiego, zimnego i gorącego, stawy „łupią“, że mam czasami problem wciągnąć koszulę na głowę, a tak zwane „przeziębienia“ łapię hurtem – wiosną, latem, jesienią i zimą. I to po kilka razy w cyklu. Ale jakoś przyzwyczaiłem się. Nie piję i nie jadam nic zimnego ani gorącego, a wszystko co wkładam do ust jest letnie. Z rana wstaję pół godziny wcześniej dając sobie kwadrans więcej czasu na wysmarkanie i wycharkanie, a drugi na założenie koszuli. A kiedy dopadają mnie stany grypowe z cierpliwością czekam na samo – wyzdrowienie, bo na nie działające lekarstwa i wszystkowiedzących doktorów szkoda mi pieniędzy.

Tracąc wiarę w medycynę konwencjonalną, a będąc w potrzebie, zacząłem uczęszczać do różnych – nazwijmy ich – „znachorów“.

Więc kiedy wytknąłem sobie palec, udałem się do „mądrej“ od nastawiania. Starsza, tęga babcinka mieszkała sama, we wsi nieopodal. Wchodząc do jej domu poczułem niemiłą woń starszego człowieka. Słodkawo – mdlący zapach mówił, że w tej chałupie łazienki nie uświadczysz, a leciwa kobiecina radzi sobie jak może przy pomocy miski i to nie za często. Poszedłem do niej z tak zwanego „polecenia“, bo babcinka była nieufna i byle kogo nie przyjmowała, ale poprzez znajomych, znajomych znajomych byliśmy prawie jak rodzina.

– Niech będzie pochwalony – przywitałem się po katolicku, próbując od razu na wstępie zaskarbić sobie jej przychylność. Stosowałem takie powitanie zawsze w stosunku do osób starszych i zawsze działało.
– Tfu! – splunęła przez lewe ramię. – A w piździec z czornymi! Tfu! – dodała na zakończenie, spluwając jeszcze raz. O nic więcej już nie pytałem, a przeszedłem od razu do sedna sprawy.
– Szanowna pani, wybiłem sobie palec, o ten środkowy. Trzeba by pewnie nastawić, bo mam wrażenie, że nie do końca jest na swoim miejscu. Pójdę do doktora, wsadzi mi go w gips na dwa tygodnie, a jak mi go zdejmą, to zostanie szpotawy. Cóż począć szanowna pani?
– Niech pokaże – powiedziała. Wysunąłem dłoń w jej stronę. Chwyciła, pomacała. – W kuchni jest miska. Niech wleje z czajnika ciepłej wody i niech przyniesie. Aha! I niech przyniesie jeszcze szarego mydła. Jest na zlewie. Poszedłem do kuchni. Na żeliwnym, dwukomorowym zlewie, stała zielona mydelniczka, a w niej szare, obślizłe już mydło. Chwyciłem za nią i wytrzepałem mydło na dno białej, emaliowanej miski. Wlałem z czajnika ciepłej wody i wróciłem do pokoju. Rozpoczęło się nastawianie. Kobieta namydliła palec i zaczęła delikatnie i z wyczuciem rozmasowywać. Ugniatała leciutko prawym kciukiem, by po chwili przełożyć do drugiej ręki i ugniatać lewym. Przez cały czas zanurzała dłonie w misce z wodą i namydlała w szarym mydle, patrząc w dal przez okno na pola.

– A skąd pochodzi? – spytała po chwili
– A kto? – odpowiedziałem zaskoczony.
– No łon…
– A… ja. No stąd, z miasta.
– A z jakiej familii?
– A no z tej, co to ojciec miał rozlewnie oranżady jeszcze za komuny.
– A ojciec to dawno już nie żyje?
– A będzie trochę…
– A palec to dzie se wytknął?
– A na sporcie. Piłka mi spadła.
– A po co to grać… – przerwała w pół zdania.

Nagle coś leciutko w paluszku chrupnęło i poczułem ulgę. Jeszcze chwilę przedtem, miałem wrażenie jakiegoś niedopasowania, że coś nie jest na swoim miejscu, a teraz jak ręką odjął.

– O widzi. Wskoczyło.
– No faktycznie – kilkukrotnie zgiąłem i wyprostowałem palec.- Leży, że tak powiem, „jak ulał“. Żeby wszystkie choroby tak momentalnie przechodziły.
– A co jeszcze dolega?
– A ogólnie taki chorowity jestem, „jak nie urok to sraczka “jak to mówią.
– A to niech kołtun zapuści i wszystkie choroby same przejdą.
– Kołtun??? A co to takiego???
– No włosy takie. Długie. Nie czesane, a najlepiej też nie myte.
– I to pomoże?
– A pomoże. Kiedyś pomagało, to i teraz pomoże, kołtun chroni przed chorobami.
– A jak to się robi?
– A włosy musi zapuścić, a jak długie będą, to merdać w nich i merdać, aż zrobią się, jak walonki i wcierać od czasu do czasu łój jakiś.
– I to wszystko? Nic więcej?
– No kiedyś dobrze było, jak w tym kołtunie coś sobie jeszcze mieszkało… – zrobiłem wielkie oczy ze zdziwienia – no weszka jakaś, albo mendka, ale teraz ludziska boją się tych niewinnych i nieszkodliwych robaczków.
– Na to chyba żona i dzieci nie przystaną – odparłem.
– To nie aż takie ważne, ale kołtun niemyty i smarowany łojem regularnie, od chorób wszelakich, tfu – splunęła przez lewe ramię – uchronić powinien.
– To ja pomyślę jeszcze. Zastanowię się.
– A tutaj nic do myślenia nie ma. Zapuścić, nosić gdzieś z boczku, albo pod czapką i wszystkie choróbstwa, tfu! psia ich mać! przejdą, jak ręką odjął.
– Aaa… – przytaknąłem głową, chcąc już nie kontynuować tematu kołtuna – a ile się za wstawienie palca należy?
– A, co łaska… – dałem babcince dziesięć złotych, wstałem i ruszyłem do drzwi.
– To dziękuję i z Bogiem.
– Tfu – pożegnała się spluwając przez lewe ramię.

Nie minął tydzień, a mnie znowu dopadła choroba grypopodobna i rozłożyła na dobre.

Żona stawała na rzęsach, żeby odstawić córki do przedszkola i szkoły i jeszcze zdążyć do pracy. W czasie wielogodzinnego leżakowania w gorączce i wpatrywaniu się w sufit, w mojej głowie zaczęła rozkwitać myśl o zapuszczeniu kołtuna, cudownego środka na wszelakie dolegliwości i pozbyciu się ich raz na zawsze. Powziąłem decyzję o zapuszczeniu włosów, a później się zobaczy. Minął miesiąc, zbliżały się święta Bożego Narodzenia i w domu zaczęła się ta cała przedświąteczna latanina, w załatwianiu rzeczy nagle niezbędnych. „Kochanie, a kiedy pojedziesz, do tego znajomego, po karpie?“, „Kochanie, a kiedy posprzątasz w piwnicy?“, „A dopytywałeś się już w sprawie choinek?“, „Trzeba, by pomalować w korytarzu, bo tak jakoś brudno od lata się zrobiło“, „Nie mam zielonego pojęcia, co w tym roku kupić dzieciom na prezenty, w tym roku ty się martw“ – a w końcu padło pytanie, na które z utęsknieniem czekałem – Kochanie, a nie musiałbyć już iść do fryzjera?

– A wiesz rybcia, postanowiłem ciut sobie zapuścić… na zimę – dodałem.
– Ale jak ty będziesz wyglądał? – na jej twarzy wymalował się grymas zdziwienia, połączony z dezaprobatą.
– Miałem przecież kiedyś długie włosy… nie pamiętasz?
– Ależ kochanie! Wtedy jeszcze miałeś włosy, a teraz? No, sam popatrz. Tu zakola, tu siwe, a tutaj, na czubku już jakby rzadsze. O! Co widzę! „Półwysep powolutku oddziela się od lądu stałego!“ – miała rację. Zakola, już dobrych parę lat temu, rozpoczęły, powolną i mozolną ekspansję ku górze. Na środku został mi tylko „cypel“, który coraz wyraźniej atakowany po bokach, przeistaczał się w „wyspę“.
– Widziałem w telewizji dużo starszego, siwego i bardzo modnego pana. Otoczony był przez młode i ładne kobiety. Nosił fajne okulary i sprawiał wrażenie światowca! Miał długie włosy, kitkę, potężne zakola i nie widać było, żeby się tym specjalnie przejmował – przystąpiłem do kontrataku.
– Karlem Lagerfeldem to ty raczej nie będziesz, kochanie…
– Dobra, dobra. A co mi szkodzi? Sprawa przecież jest odwracalna. Jak będzie źle, to zetnę i koniec – zakończyłem temat.

Minęło pół roku. Włosy podrosły. Rzadkie, a długie, sprawiały dziwne wrażenie, kojarząc mi się z panami, którzy kiedyś zasłaniali łysinę, zaczesując na nią włosy znad ucha. Byłem jednak wytrwały i zdesperowany. Żona marudziła coraz bardziej, ale przekonałem ją mówiąc, że finał jest już bliski i będzie to nie lada niespodzianka.

U Maćka, kolegi z uczelni i jedynego rastafarianina jakiego znam, zasięgnąłem fachowej porady.

– Co?! Mam ci zrobić dreda? Z tych lichych włosów? Przecież jak skończę, to połowa może ci wylecieć! A twoja żona o tym wie? Mam nadzieję, że tak, bo jeśli nie, a dowie się, że to moja sprawka, to nie chciałbym się z nią spotkać – Maciek nie mógł zrozumieć mojej decyzji. Już od studiów kojarzył mnie, jako człowieka statecznego, porządnego i schludnego.
– Nie myśl za dużo, tylko bierz się za mierzwienie. Chce jednego, dużego dreda i koniec. A tu masz sześciopak i torebeczkę wiesz czego i nawet nie pytaj, skąd to mam…
– Dobra, dobra. Ale wiesz, odwrotu już nie będzie. „Po“ możesz się już tylko na Kodżaka ściąć.
– A miałbyś może jakąś rastafariańską czapkę na zbyciu? I może jakieś luźniejsze ciuchy?
– Stary?!! Przypaliłeś sobie z tej torebeczki, czy jak? Bierzesz jakieś leki? Prozac, co? Lekarz zapisał ci Prozac? Przyznaj się.
– Nie! Postanowiłem przystać do Rastafari. Zupełnie świadomie i bez żadnego „wspomagania“. Odpaliliśmy po piwku, Maciek wykonał skręta i zabrał się za mierzwienie. Powspominaliśmy stare, studenckie czasy i pierwszy raz od piętnastu lat, sztachnąłem się maryśką.
– A powiedz szczerze stary, po co ci ten dred? Masz ponad czterdziechę, żonę, rodzinę, pracę, nie to co ja, wolny strzelec, a zawsze byłeś raczej stonowanym facetem – zapytał.
– Robię dla zdrowotności…
– Dla zdrowotności?
– „Mądra” mi tak poradziła.
– Co? Ta od nastawiania gnatów? A w czym, ma ci niby pomóc zapuszczenie dreda?
– W zasadzie to nie chodzi o dreda, a o kołtun.
– O fuck! A co to jest!
– To taki pra, pra, pradziadek twoich dredów. Nosili go chłopi pańszczyźniani, żeby nie chorować. Wiesz, nie mieli kasy na medyków, na lekarstwa. Musieli się jakoś ratować.
– I co? To im pomagało?
– Tak mi „mądra” powiedziała.
– Ale mi przecież nie pomagają. Choruję jak każdy.
– Bo kołtun to nie dred. Kołtuna nie wolno myć, trzeba go smarować łojem i muszą się w nim zadomowić, jakieś żyjątka.
– Wszy?!!
– No, akuratnie z tych zrezygnowałem, choć „mądra” sugerowała. Poprzestanę na glonach, porostach i ewentualnie bakteriach.
– Będziesz miał czerep jak leniwiec!
– Leniwiec?
– No. Leniwiec. Jego futerko to siedlisko glonów i innych żyjątek. Ponoć jest zajebiście odporny na infekcje i wszelkie zranienia. Coś w tym może być!
– No widzisz. Eureka! Moim zdaniem jesteśmy tak wyjałowieni, że nawet najsłabsze choróbstwo nas powala. Wracam do korzeni. Zostanę okazem zdrowia. Będę jak leniwiec!
– Hmm… tylko co na to twoja żona? Może się niezbyt ucieszyć, kiedy ułożysz swój kołtun, obok jej lica, na podusi.
– Doceni to gdy przestanę chorować. Zobaczysz.

 

kołtun polski vel plica polonica 2Kiedy skończył, w tyle mojej głowy pojawiło się kilka, dziesięciocentymetrowych, dość grubych dredów.

Zaplecione były ze wszystkich włosów z czubka i „półwyspu“, który był w trakcie przeistaczania się w „wyspę“. Wyglądał dziwnie, dlatego wspólnie z Maćkiem, po wypaleniu trzech blantów i „zepsuciu“ sześciopaku, postanowiliśmy ciut podgolić boczki nad uszami, używając do tego maszynki do włosów, bez nasadki. Efekt był piorunujący! Wyglądałem teraz jak Robert De Niro w rastafariańskiej wariacji na temat „Taksówkarza“. W drodze do domu, w sklepie z luzackimi ciuchami, który prowadził znajomy Maćka, kupiliśmy wiosenno – zieloną bluzę z kapturem i pomarańczowe spodnie dzwony. Poczułem się wyzwolony, a od sprzedawcy, w „gratisie“ dostałem czapko – beret, w kolorach tęczy i promieniu, chyba z trzydziestu centymetrów.

Przebrałem się. Stare rzeczy wrzuciliśmy, nieopodal, do zsypu na odzież PCK i na rogu rozstaliśmy się.

– Muszę iść do domu Maciuś, żona i dzieci czekają.
– Spoko stary, wpadaj kiedy chcesz, posłuchamy sobie Boba Marleya i zakurzymy ziółka. Aha! Pozdrów Renię i córki. Pokój całemu światu.
– Pokój – przytaknąłem.
– Mamo! Mamo! Zobacz jaką tatuś ma fryzurę na głowie! – w korytarzu przywitała mnie młodsza z córek, a za chwilę dołączyła do niej starsza.
– Tatowinko? Jakie masz fajowskie ciuchy! I beret!

Pojawiła się moja ładniejsza, ale bardziej nerwowa połowa.- Pokój temu domowi – powiedziałem spolegliwie. – Byłem w Maćka i zostałem rastafarianinem! Teraz tak się będę nosił. Koniec ze sweterkami, spodniami na kant, koniec z marynarkami i koszulami. Kochanie! Od dzisiaj już nie musisz prasować moich koszul! Czyż to nie jest piękne? – zmierzyła mnie wzrokiem, od góry do dołu, zaciskając lekko zęby, ładne skądinąd.

– Pusta czaszka z włosami… – powiedziała i wyszła.

Żona nie gadała ze mną dobry tydzień, z czasem akceptując, a wręcz doceniając moją przemianę. – Mój mąż przestał nagle chorować, słucha w samochodzie reggae, nosi się luźno i ma do wszystkiego dystans! „Spoko kochanie, spoko…” – tak zawsze do mnie mówi, gdy mamy jakiś problem i zawsze go rozwiązuje – tak powiedziała przez komórę, do swojej kumpeli. Wiem, bo podsłuchałem. Zauważyłem jednak i to już następny dzień po przebudzeniu, kiedy jako „nowy człowiek rastafara“ otworzyłem oczy, że nie mam kataru! Nie łupało mnie też w stawach, a w kuchni, gdy lekko spragniony dopadłem do zimniutkiej maślanki, że nie bolą mnie zęby. Pomarańczowe spodnie, wściekle zielona bluza z kapturem oraz fryzura wpłynęły na moje zachowanie i stałem się luzakiem.

Kiedy poszedłem do pracy w poniedziałek, wywołałem ogólne poruszenie, a szef wezwał na rozmowę. Czaił się już na mnie od zeszłego tygodnia. Przebiegła dość krótko, ponieważ powiedziałem mu „że go zwalniam“ i wyszedłem. Firma była akurat w trakcie reorganizacji i kiedy po kilku dniach, przyszedł na kontrolę „szef szefa“, okazało się, że zupełnie słusznie szef został przeze mnie zwolniony.

Ja za to dostałem awans.

– Pan mi się podoba! – powiedział do mnie „szef szefa“. – Nie trzęsie pan dupą, o byle co, a ma do wszystkiego dystans. A spokój, tylko spokój nas może uratować!
– Pokój tej firmie! – odparłem zupełnie spokojnie…